Saysız-hesabsız...
Rəqəmlərlə bağlı problem yaşayan insanlar da var bu dünyada. Kimisi rəqəmlərlə bağlı yaşananlardan dolayı, riyaziyyatı da sevmir. Halbuki rəqəmlərsiz həyatın nə bir anı, saniyəsi, dəqiqə və saatı olardı. Və...
Saatın əqrəbini bir nöqtədə saxlamaqla ömür payına düzülən rəqəmlərin azalmasını əngəlləməyə çalışanları da gördük bu qəribə dünyada. Onlarla müqayisədə, vaxtından tez böyümək istəyən uşaqların saat əqrəbini irəliyə doğru çevirmək şıltaqlığına da şahid olduq...
Şahid olduqlarımız bir deyil, iki deyil. Onların hamısının mahiyyətində də kiçik, ya böyük, bir rəqəm var...
Gündəm isə yeni, ən yeni xəbərlərlə dolub-daşır. Elə onun hamısında da bu və digər formada rəqəm var.
Həmin xəbərlərin birinə görə, Şotlandiyada müəllimlərin həmkarlar ittifaqı yeni ildə növbəti tətil aksiyası planlarını açıqlayıb. Məlumata görə, həmkarlar ittifaqı ibtidai sinif müəllimlərinin yanvarın 10-da, orta sinif müəllimlərinin isə yanvarın 11-də tətil edəcəyini təsdiqləyib. Çünki Şotlandiya hökuməti daha əvvəl maaş tələblərinin “əlverişli olmadığını” bildirib. Şotlandiya Təhsil İnstitutu isə yanvarın 10 -11-də milli tətillər elan edib. Ardınca da 16 gün sərasər olaraq orta məktəblərdə tətil keçiriləcək. Deyilənə görə, üç həmkarlar ittifaqı aksiyada iştirak edəcəyi üçün Şotlandiyada bəzi məktəblərin bağlanması qaçılmaz olacaq...
Bizdə də məktəblər bağlanacaq - yeni ildə və ondan sonrakı müddətdə əlamətdar hadisələrlə bağlı ayların müəyyən günlərində. Yenə də öncədən müəyyən olunan tarixlərdə, yəni mahiyyətində rəqəmlər yatan günlərdə...
...Bütün sahələrdə rəqəmsiz, hesabatlarda isə onun daha böyük forması - statistik göstəricilərsiz keçinmək olmur. Doğrudur, statistik göstəricilər daim reallığı, sadəcə desək, həqiqəti əks etdirməsə də, ona daim ehtiyac olur. Eləcə də inanılması mümkünsüz olan rəqəmlərə statistik təqdimatla “həqiqət” donu geydirilir. Bu məqamda xatırlatmaq yerinə düşər ki, onsuz da insanlar statistikanın rəsmiyyətə hesablanmış bir təqdimat növü olduğunu bilir və ona inanmırlar. Çünki real həyat həqiqətləri quru rəqəmləri, mənasız faiz göstəricilərini çoxdan etibarsız çıxarıb. Bu mənada, insanların istənilən sahəyə dair statistik göstəricilərə inamsızlıq bəsləməkdə haqlı olduğunu söyləmək gərək. Lakin bu inamsızlığın qarşılığında əksinə, müsbət baxımdan müqayisə olunası tərəf də gərəkdir o kriteriyalara cavab verə bilsin...
İstənilən statistikaya görə isə rəqəmlər artıb-azala və ya, sadəcə, yerində saya bilər. Lakin baxaq görək, statistik dillə desək, bu artımlarla müqayisədə, insanların mənəviyyatında, vicdanında, ən ibtidaisi, həyatında hansı dəyişikliklər olub?!
Son dönəmdə baş verən hadisələrə diqqət etsək, ökənin gündəlik həyatında yaşanılanlar mənfinin müsbətə faiz artımını diqtə edir. Bu sırada kriminal hadisələr, məlumatlar, intiharlar, yol-nəqliyyat qəzaları, fırıldaqçılıqla, narkotiklə məşğulluq və digər mənfi çalarlı olaylar var. Ki, onlar artıq günün aktual məsələlərinə çevrilib. Bundan savayı, ictimai məqamdan məişət səviyyəsinə qədər baş verən olaylar da insan mənəviyyatının deqradasiyasından xəbər verir. Ən acınacaqlısı isə odur ki, gündəlik xəbərlərin təqdimatında belə məlumatların artan faizi adi, sıradan hesab olunan bir məsələyə dönüb. Bu hələ harasıdır?! İctimailəşdirilməyən nə qədər xəbər var ki, onların təqdimatı da az qala qandonduran, əsəb korlayan vəziyyətə, hətta vaxtından əvvəl itkilərə də səbəb ola bilər.
Beləliklə, ölkəmizin mənəviyyat göstəricisini statistikaya çevirsək, ağrılı bir vəziyyət yaranar. Lakin onun çarəsini də gərəkdir sərhəddən kənarda axtaraq - səhiyyəmizin mövcud durumunun o mərəzi sağaltmaq iqtidarında olmaması səbəbindən...
“Təkrar biliyin anasıdır”sa, o zaman mənəviyyatsızlıqdan doğan hər dürlü vicdansızlığın fonunda, ölkənin statistikayla məşğul olan qurumlarının bəzisinin istefası gərəkdir. Həyati gerçəklikləri kağız üzərinə daşımadıqlarına, faizləri yerinə, məqamına uyğun artıb-azaltmaq siyasəti yeritdiklərinə görə...
Gündəlik baş verən ağrı-acılı, ölüm, özünəqəsd, oğurluq, quldurluq, narkomanlıq, məsuliyyətsizlik, ləyaqətsizlik və bu qəbildən olan hər cür mənfi hadisələrin fonunda həyat yenə də davam edir. Çoxunun sevmədiyi, lakin hesablaşmağa məcbur olduğu rəqəmləri də özündə, mahiyyətində daşımaqla...
İstənilən halda, ya özünü dəyişməli, ya qarşısındakını dəyişdirməli, ya da qəbul edib yaşamalı, ömrü yola verməli həyatda insana azad seçim etmək imkanı verilsəydi, görəsən, nə baş verərdi?! Onu edə yox, deyə bilənə hansı qiymət düşərdi?!
Təəssüf etməyinə dəyməz bu yerdə, çünki istənilən məqamda hansısa rəqəmi qəbul edib-etməməsinə baxmayaraq, hamının o bəlli, amma pünhan qiymətə böyük ehtiyacı var...
Nigar Vaqifqızı, "Demokratikmusavat.com"
