SSRİ-nin qapalı şəhəri - Rusiyanın QARANLIQ TARİXİ haqqında nə bilirik?

 

Kalininqrad şəhərinin (keçmişdə Köniqsberq) yerləşdiyi ərazi ilə indi Rusiyanı kifayət qədər uzunmüddətli tarix birləşdirir.

Bu ərazi İkinci Dünya Müharibəsi nəticəsində Sovet İttifaqının tərkibinə daxil olmamışdan xeyli əvvəl rusların əlində olub.

"Demokratikmusavat.com" "konkret.az"-a istinadən qonşu ölkələrə tarixi ərazi iddiası ilə çıxış edən Rusiyanın vaxtilə işğal etdiyi bu şəhəri haqqında məlumatları oxucuların diqqətinə çatdırır.

Hələ 18-ci əsrdə, 1758-ci ildə yeddi illik müharibə zamanı şəhər sakinləri İmperator Yelizaveta Petrovnaya sədaqət andı içdilər. 1762-ci ilə qədər, yəni sülh müqaviləsi imzalanana qədər Şərqi Prussiyanın bütün ərazisi Rusiya imperiyasının hakimiyyəti altında idi. Yeri gəlmişkən, o vaxt məşhur filosof İmmanuel Kant Rusiya vətəndaşlığını qəbul etmişdi. Lakin çox keçmədən bu və ya digər şəkildə, sülh müqaviləsi bağlanandan sonra Rusiya bu torpaqları tərk etmişdi.

Bu ərazilərin qaytarılması 1945-ci il oktyabrın 17-də, rəsmi olaraq SSRİ-nin tərkibinə daxil olduqda baş verdi. 1946-cı ilin yazında alınan torpaqlarda Köniqsberq bölgəsi formalaşdı və bir neçə aydan sonra Koniqsberq özü və bu bölgənin adı dəyişdirildi. Şəhər 1946-cı il iyunun 3-də vəfat etmiş, Sovet tarixinin əlamətdar şəxsiyyəti olan Mixail Kalininin şərəfinə adlandırıldı.

İkinci Dünya Müharibəsindən əvvəl Köniqsberq şəhərində və onun ətrafında təxminən 370 min alman yaşayırdı, lakin ərazilər SSRİ-nin tərkibinə daxil olana qədər orada cəmi 20 minə yaxın insan qaldı. Onlar üçün almandilli məktəblər təşkil edildi, qəzet nəşr olundu, əhalinin sovet quruluşunun reallıqlarına uyğunlaşdırılması istiqamətində işlər aparıldı. Bütün bunlara baxmayaraq, almanların paralel olaraq Köniqsberqdən Almaniyaya deportasiyası qərara alındı.

Gedən sakinlərin əvəzinə ölkənin hər yerindən SSRİ vətəndaşları Kalininqrada və onun ətrafına aparıldı. Bölgənin kifayət qədər sürətli böyüməsi, tikintisi və iqtisadi dirçəlişi başladı. Eyni zamanda, Kalininqradın statusu sadə deyildi – o, kifayət qədər yarıqapalı idi və əcnəbilərin ora daxil olmaq imkanı yox idi. Bu, rayon və şəhər ərazisində çoxlu sayda sovet qoşunlarının olması, eləcə də onun kifayət qədər mühüm mövqeyi ilə bağlıdır – Sovet hakimiyyəti SSRİ-yə daxil olan ərazilərdə Qərb dövlətləri tərəfindən hər hansı aktiv kəşfiyyat fəaliyyətinin həyata keçirilməsini istəmirdi.

Şəhərin sürətli inkişafının mənfi tərəfi də var idi. Kalininqrad müharibə illərində çox əziyyət çəkdiyi üçün onun mərkəzi bir çox cəhətdən xarabalıqlara bənzəyirdi. Bərpa oluna bilən çoxlu tarixi qiymətli tikililər var idi. Bununla belə, şəhərin rəhbərləri praktiki olaraq heç nəyi bərpa etmədilər. Hətta yerli qala 60-cı illərin sonlarına qədər bərbad vəziyyətdə qaldı, sonra isə tamamilə söküldü, baxmayaraq ki, o günlərdə onun bərpası üçün vəsait də var idi. Bu qərar sovet alimlərinin, ictimai fəallarının və Kalininqradın adi sakinlərinin qızğın etirazına səbəb oldu, lakin şəhər hakimiyyəti onların sökülmə fərmanını ləğv etmədi.
90-cı illərdə ölkənin həyatı kəskin şəkildə dəyişdi və bu, Kalininqrada da təsir etdi. Şəhər qapalı statusunu itirdi, Avropa ölkələri ilə, ilk növbədə Polşa və Almaniya ilə iqtisadi əlaqələr qurmağa başladı.

Şəhərin və bölgənin avropalılarla mədəniyyət, turizm, idman və bir çox başqa sahələrdə əlaqələri var idi, lakin Rusiyanın Ukraynaya təcavüzündən sonra bu münasibətlər kəskinləşdi və ilərdir davam edən əməkdaşlığa son qoydu.

0.14251589775085